Helsinki Teknoloji Üniversitesinden bir ekip 2000 yılında bir rodyum
parçasını, mutlak sıfırdan (-273°C) derecenin on milyarda biri kadar
daha yüksek bir sıcaklığa kadar soğuttu.
Rodyum nadir bir metaldir ve asıl kullanım alanı arabalardaki katalitik konvertörlerdir.
İkinci
en soğuk nokta MIT'de (Massachusetts Institute of Fechnology)
bulunmaktadır. Wolfgang Ketterle'nin başında bulunduğu bir ekip 2003'te
çok soğuk sodyum gazı meydana getirdi.
Ketterle, Bose-Einstein
yoğunlaştırması (maddenin sadece mutlak sıfıra yakın derecelerde var
olan yeni bir hali) üzerine yaptığı çalışmayla 2001'de Nobel Fizik
Ödülü'nü kazandı. Bilme olan ilgisi çocukluğunda Lego oynarken gelişti.
Laboratuvarlarda
oluşturulan bu son derece düşük sıcaklıklar dikkate değerdir. Derin
uzayda bile sıcaklık -245°C'nin altına nadiren düşer.
Bunun
bilinen tek istisnası, Avustralyalı gökbilimciler tarafından 1979'da
saptanan Bumerang Nebulası'dır. Bu nebula bir bumeranga (ya da bir
papyona) benzer. Merkezinde, Güneş'ten üç kat daha ağır, ölmekte olan
bir yıldız vardır.
Bumerang Nebulası
son 1500 yıldır saatte 500.000 km hızla gaz püskürtmektedir. Nefesimizi
ağzımızdaki dar boşluktan püskürttüğümüzde bu nefesin soğuması gibi,
nebuladan sıkılarak çıkan gaz da yayıldığı uzaydan iki derece daha
soğuktur. Bu gaz, şu ana kadar kaydedilmiş en düşük doğal sıcaklık olan
-271°C'ye ulaşır.
Bu gazla karşılaştırıldığında, Güneş
Sistemi'ndeki en düşük sıcaklık (Voyager IInin 1989'da Neptün
uydularından Triton'un yüzeyinde ölçtüğü -235°C) pek de soğuk değildir;
Dünya'da kaydedilmiş en düşük derece ise (1983'te Antarktika'da
kaydedilmiş -89,2°C) gerçekten çok sıcak kalır.
Düşük sıcaklık
konusundaki araştırmalar, süper iletkenler üzerine yapılan incelemelerde
çok önemlidir. Süper iletkenler, elektrik akımına karşı sıfır direnç
gösteren ama şimdiye kadar sadece çok düşük sıcaklıklarda işleyen
maddelerdir.
Eğer süper iletkenler kullanıma sokulabilirse dünyayı tamamen değiştirebilirler.
Bilgisayarların
hızını çok büyük miktarda arttırırken, elektrik tüketimini ve sera gazı
salimim muazzam derecede kısabilirler. Süper iletkenler yakıtsız
ulaşımı, tehlikeli X ışınlarını kullanmadan insan vücudunun içini
görmenin alternatif bir yolunu ve E-bombayi (hiçkimseyi öldürmeye gerek
duymadan düşmanın elektronik aksamını yok eden bir silah) mümkün
kılacak.
0 yorum:
Yorum Gönder